Zwykły beton a beton architektoniczny:
co wybrać do swojego projektu?

Beton dla jednych szary, surowy materiał budowlany, a dla innych – podstawa nowoczesnej architektury i wnętrzarskiej elegancji. Jeśli planujesz budowę lub remont z pewnością natknąłeś się na pojęcia „beton konstrukcyjny” i „beton architektoniczny”.

Choć na pierwszy rzut oka wyglądają podobnie, różnica między nimi jest fundamentalna. Nie sprowadza się tylko do ceny, a przede wszystkim do celu, jakiemu ma służyć dany materiał.

Różnice między betonem architektonicznym, a zwykłym konstrukcyjnym.

Różnice między betonem architektonicznym a zwykłym konstrukcyjnym dotyczą przede wszystkim estetyki, składu i sposobu wykończenia, choć oba rodzaje pełnią funkcję nośną.

1. Różnica w przeznaczeniu: funkcja vs. estetyka.

Najważniejszą kwestią jest to, gdzie i po co beton jest stosowany.
Beton konstrukcyjny musi być przede wszystkim mocny. Ma przenosić obciążenia i zapewniać stabilność budynku. Jego wygląd jest nieistotny, ponieważ i tak zostanie zakryty tynkiem, płytami g-k lub inną okładziną.

Beton architektoniczny jest materiałem, który ma stanowić finalne wykończenie. Musi być jednocześnie trwały i piękny. Jest to beton, który ma industrialny charakter.

2. Różnica w estetyce: powierzchnia i struktura.

To, co najbardziej odróżnia oba materiały, to jakość powierzchni. Zwykły beton jest charakterystyczny ze względu na niejednolity kolor, liczne przebarwienia, nieregularne pęcherze powietrza (raki) oraz chropowatą i często nierówną fakturę, będącą odbiciem szalunku roboczego.

Beton architektoniczny natomiast wymaga wizualnej doskonałości. Jego cechami są:

- jednolita barwa, która jest osiągana przez precyzyjne dozowanie cementu i użycie pigmentów,
- kontrolowana struktura, która może być idealnie gładka lub mieć powtarzalną fakturę (np. odbicie deski),
- ograniczona porowatość: ilość i wielkość pęcherzy powietrza jest ściśle kontrolowana, by nie psuły efektu estetycznego.

3. Różnica w składzie i procesie produkcji.

Choć składają się z tych samych bazowych elementów (cement, kruszywo, woda), kluczowe są dodatki i staranność wykonania. Produkcja betonu architektonicznego jest procesem rzemieślniczym. Każdy błąd (np. zła pielęgnacja, niejednolite wibrowanie) jest widoczny na gotowej powierzchni, dlatego wymagania stawiane wykonawcom są nieporównywalnie wyższe.

Kiedy wybrać beton architektoniczny zamiast konstrukcyjnego?

Wybierz zwykły beton (konstrukcyjny), jeśli potrzebujesz materiału do fundamentów, słupów, stropów, które i tak zostaną zasłonięte, a także, gdzie priorytetem jest optymalizacja kosztów i czasu wykonania.

Wybierz beton architektoniczny, gdy zależy Ci na nowoczesnym, industrialnym wykończeniu ścian, elewacji lub małej architektury, a także bierzesz pod uwagę, aby beton sam w sobie był elementem dekoracyjnym o gładkiej, jednolitej lub specjalnie fakturowanej powierzchni.

Należy pamiętać, że beton architektoniczny to inwestycja w estetykę, która wymaga wyższej precyzji wykonania i często wyższej ceny. W zamian otrzymujesz materiał o wyjątkowym charakterze, który z każdym rokiem zyskuje na popularności.

Co można zrobić z betonu architektonicznego?

Beton architektoniczny znajduje zastosowanie w wielu elementach zarówno we wnętrzach, jak i na zewnątrz. Można go wykorzystać do okładzin ściennych, które nadają pomieszczeniom nowoczesny charakter, ścian wewnętrznych o surowej, industrialnej estetyce, czy podłóg o trwałej i eleganckiej powierzchni. Coraz częściej wykonuje się z niego także blaty kuchenne i łazienkowe, elementy dekoracyjne jak panele czy rzeźby, elewacje budynków, ogrodzenia, płyty tarasowe, a także ławki, donice i schody – wszystkie te elementy zachowują odporność na czynniki mechaniczne i atmosferyczne, a jednocześnie prezentują unikalny wygląd.

Pielęgnacja i impregnacja betonu - czy wymaga specjalnych technik?

Tak, zarówno beton zwykły, jak i architektoniczny wymagają odpowiedniej pielęgnacji oraz impregnacji. W przypadku betonu konstrukcyjnego (zwykłego) pielęgnacja ma na celu zapewnienie prawidłowego wiązania i uzyskanie pełnej wytrzymałości, dlatego tuż po wylaniu należy:

utrzymywać odpowiednią wilgotność przez pierwsze dni (np. poprzez zraszanie wodą lub przykrycie folią),
unikać gwałtownego wysychania i zmian temperatury,
po utwardzeniu można zastosować impregnaty techniczne, które ograniczają wnikanie wody, olejów czy soli.

Natomiast beton architektoniczny oprócz trwałości wymaga także ochrony estetycznej. Beton architektoniczny ma porowatą strukturę, dlatego impregnacja jest istotnym elementem, by zachował trwałość i estetykę przez lata. Impregnacja zabezpiecza jego powierzchnię przed zabrudzeniami, przebarwieniami i powstawaniem plam, zachowując przy tym naturalny wygląd materiału. W tym przypadku stosuje się:

impregnaty hydrofobowe lub oleofobowe, które chronią przed wodą i tłuszczami*,
preparaty ochronne dostosowane do rodzaju betonu – matowe, satynowe lub z połyskiem, które podkreślają kolor i strukturę,
w niektórych realizacjach – lakierowanie lub woskowanie w celu zwiększenia odporności na ścieranie (np. na blatach, schodach czy podłogach),
należy unikać silnych środków chemicznych, które mogą naruszyć powłokę ochronną.

*Należy pamiętać o okresowym odnawianiu impregnatu (zwykle co 2–3 lata), szczególnie na powierzchniach narażonych na wilgoć i ścieranie. Impregnacja nie tylko chroni beton przed wnikaniem wody i plamami, ale też ułatwia codzienną pielęgnację. W przypadku powierzchni zewnętrznych – takich jak elewacje, tarasy czy ogrodzenia – warto zastosować środki odporne na promieniowanie UV i mróz.